کوراوغلو

در ادامه مطلب 

یکی از حوزه هایی که مورد غفلت پژوهشگران زبان ترکی قرار گرفته است ، بررسی لغات ترکی دخیل در لحجه های مختلف   زبان کردی می باشد که با توجه به زندگی  اکراد در کنار ترکها و در زیر سایه حکومت های آنها ( صفویه ، افشار ، قاجار و عثمانی ) و تاثیر پذیری زبانی ، فرهنگی و تاریخی اکراد از تمدن و زبان ترک مبحثی گسترده و بکر می باشد .

در دومین بخش هم به لغات ترکی موجود در لهجه کرمانجی که با همنشینی در کنار ترکان بومی خراسان و تاثیر پذیری بسیار بر غنای لهجه خود افزودند ، خواهیم پرداخت .

یکی از حوزه هایی که مورد غفلت پژوهشگران زبان ترکی قرار گرفته است ، بررسی لغات ترکی دخیل در لحجه های مختلف   زبان کردی می باشد که با توجه به زندگی  اکراد در کنار ترکها و در زیر سایه حکومت های آنها ( صفویه ، افشار ، قاجار و عثمانی ) و تاثیر پذیری زبانی ، فرهنگی و تاریخی اکراد از تمدن و زبان ترک مبحثی گسترده و بکر می باشد .

در نخستین بخش به لغات ترکی موجود در لهجه کرمانجی که با همنشینی در کنار ترکان بومی خراسان و تاثیر پذیری بسیار بر غنای لهجه خود افزودند ، خواهیم پرداخت .

کمتر لغتی را می توان پیدا کرد که با توجه به مکان قرارگیری اش معنایی متفاوت و یا حتی متضاد پیدا کند  و لغت مان یا من ( man /mən ) در زبان ترکی از جمله این کلمات است که به جمع متناقضین نائل گردیده است.

الف - استعمال مان به تنهایی معنای عیب ، خطا و نادرست را می دهد . مثلا : 

بو ایش مان‌دیر | Bu iş mandir | این کار عیب است .

ب - در صورت امدن مان / من  قبل از یک لغت دیگر نیز  به آن چیز صفت نقصان ، کاستی و عیب را می بخشد .

مثلا :  مان قورد | Man qurd |  گرگ ( مجازا : انسان ) معیوب و ناقص

ج- با آمدن مان / من پس از یک لغت ، معنای : بزرگ ، بسیار ، کامل و اصیل را به ذهن متبادر می کند .

به عنوان نمونه : 

1- آسمان : آس ( آویزان ، آویزان کردن ) + مان ( بسیار ، کامل ) =  بسیار و به طور کامل  آویزان

2- آرمان/ آریمان  : آریْمان = آری (آریماق = جستن ، بصورت اسم یعنی پاک) + مان (اک مبالغه) = خیلی جستنی ، حالت ایده ال ، هدف و مقصود ، رسیدنی ، مورد جستجو ، آرزو ، خیلی سالم

3-   اَرمان= ار (جوانمرد ، با ادب ، دارای فضیلت) + مان (اک مبالغه) = خیلی صاحب ادب و هنر و فضیلت ، هنرمند ، شهری در ماوراءالنهر ؛ اردم = هنر ، اردملی = هنرمند: که افراسیاب اندر ارمــــان زمین×دو سالارکرد از بزرگان گزین/شاهنامه فردوسی

4 - تورکمن / تورکمان : تورک بزرگ ، تورک اصیل

5-  دوزمان : دوز (دوزمک = چیدن ، مرتب کردن) + مان (اک مبالغه) = خوب چیده شده ، مرتب

6- اورمان   : اور (؟) + مان (جنگل)

با توجه به فقدان متولی و فرهنگستان ترکی در ایران و جمع آوری و ساخت کلمات جدید و مورد نیاز ، وظیفه هر دانشجو و متخصص تورک زبان است که از گنجینه وسیع لغات  و قدرت لغت سازی در زبان ترکی استفاده نموده و برای لغات تخصصی رشته خود معادلهایی بیابد یا خود بسازد.

این حقیر نیز در رشته فعالیت خود (حقوق) برای اولین بار دست به این کار زدم و امید است که همه دوستان و اساتید (استاد سالاریان ، شیروانلی ،رنجبران و ...) با گوشزد نمودن اشکالات دستوری و یا معنایی ویا پیشنهاد نمودن لغات بهتر به این جانب و سایر حقوق خوانان کمک کنند تا در جهت ترجمه قوانین کشورها و کتب حقوقی به ترکی برآییم.